Licht tijdens het broedproces verbetert kuikenkwaliteit en stressgedrag
In de hedendaagse pluimveehouderij wordt het gedrag van leghennen steeds belangrijker, zeker met het oog op het snel naderende snavelbehandelingsverbod. Met de Novogen genetica heeft Verbeek hier bewust op voorgesorteerd. De genetica is echter niet alleen doorslaggevend voor het resultaat bij de pluimveehouder in de stal. Het broed-, opfok- en bedrijfsmanagement bepalen voor 70% het succes van de leghen tijdens de productieperiode.
Lichtstimulatie tijdens broedproces
Al tijdens het broedproces wordt de basis gelegd voor een goede productiecyclus; de omgeving waarin het embryo zich ontwikkelt heeft grote blijvende effecten op de gezondheid en het gedrag tijdens het latere leven. Verschillende studies hebben aangetoond dat lichtstimulatie tijdens het broedproces een positief effect heeft op kuikenkwaliteit en de vatbaarheid voor stress vermindert (Archer en Mench, 2013; Domingue en Archer, 2014). Met name het positieve effect op stressgedrag kan interessant zijn met het oog op het voorkomen van verenpikken en kannibalisme.
Resultaten lichtproeven
In Verbeek’s broederij in Zeewolde zijn inmiddels een aantal proeven met licht tijdens het broedproces uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat de kuikenkwaliteit verbetert door het toepassen van een 12 uur licht - 12 uur donker schema in de broedmachine. Dit uit zich in een lager percentage 2e soort kuikens en een licht verbeterde navelkwaliteit. Daarnaast is het percentage Yolk Free Body Mass (kuikengewicht na aftrek van de dooierrest) ten opzichte van het totale lichaamsgewicht hoger voor kuikens die tijdens het broedproces zijn blootgesteld aan licht. De YFBM geeft informatie over in welke mate het kuiken in staat is geweest de dooierrest om te zetten in weefsel en organen. Een hoger YFBM percentage duidt dus op een betere dooieropname, wat een indicatie kan zijn voor een betere ontwikkeling van kuikens die zijn blootgesteld aan licht tijdens het broedproces.
Minder stressgevoelig
Om naast de kwaliteit van de kuikens ook de stressgevoeligheid in beeld te brengen, is gebruik gemaakt van een Tonic Immobility test. Hierbij wordt het kuiken op zijn rug gelegd en na een vastgestelde tijd weer los gelaten. De snelheid waarmee het kuiken opstaat (oprichttijd), geeft niet alleen een indicatie voor de vitaliteit, maar ook voor de stressgevoeligheid. Uit deze resultaten bleken de kuikens die tijdens het broedproces zijn blootgesteld aan een 12 uur licht - 12 uur donker schema het minst stressgevoelig te zijn.
De invloed van licht tijdens het broedproces op stressgevoeligheid lijkt gerelateerd te zijn aan de productie van melatonine en corticosteron, welke onderhevig zijn aan een dag-nacht ritme. De productie van melatonine is hoger in de donkerperiode, terwijl de productie van corticosteron juist hoger is in de lichtperiode. Door een dag-nacht ritme toe te passen tijdens het broedproces, is het embryo mogelijk beter voorbereid op de omgeving na uitkomst, wat een positief effect heeft op het aanpassingsvermogen van het kuiken aan externe factoren (Özkan et al., 2012). Daarnaast zorgt lichtstimulatie in de broedmachine voor een lagere gemiddelde concentratie corticosteron en een afname van het aantal stressindicatoren (Archer en Mench, 2013).
Conclusie
Uit de uitgevoerde onderzoeken kan geconcludeerd worden dat lichtstimulatie tijdens het broedproces een positief effect heeft op de kwaliteit en ontwikkeling van eendagskuikens. Daarnaast lijkt er een indicatie te zijn dat het toepassen van een 12 uur licht – 12 uur donker schema tijdens het broedproces de stressgevoeligheid kan reduceren. Momenteel zijn de uitgevoerde onderzoeken beperkt gebleven tot de broederij, waarbij de kuikenkwaliteit en ontwikkeling bepaald is bij eendagskuikens. In het vervolg op deze broederij resultaten zal onderzocht worden wat het effect is van lichtstimulatie tijdens het broedproces op het gedrag en de ontwikkeling van kuikens tijdens de opfokperiode.
Kenniscentrum Verbeek
Marieke Wispels, Msc