"Efficiëntie behalen in groot netwerk"
Herman Brus ziet mogelijkheden voor efficiëntie en groeipotentie voor Verbeek Broederij en Opfok in Nederland, België en Duitsland met Novogen en Hy-Line en voor productie in Polen. Een interview over ambities als onderdeel van een groot distributienetwerk.
Herman Brus kwam in september 2011 bij Verbeek Broederij en Opfok. Dit nadat het bedrijf in januari in Zeewolde (Fl.) de grootste legbroederij van Europa had geopend en het zijn vleugels wilde uitslaan buiten Nederland met Novogen. Brus kon er zijn ervaring met het professionaliseren van het dealernetwerk bij Hendrix’ Voeders inzetten om de verkoopactiviteiten van Verbeek met Novogen in het buitenland uit te bouwen. Twee jaar later werd Brus algemeen directeur van Verbeek, nu tien jaar geleden.
Wat is er in de afgelopen tien jaar zoal gebeurd bij Verbeek. Kunt u die ontwikkelingen die de markt in die periode doormaakte schetsen?
“We hadden destijds de distributierechten van Novogen voor Nederland en België. Met de opening van de grootste broederij van Europa ontstond de ambitie om in meerdere gebieden in Europa te groeien. Met een focus op Nederland, Duitsland, België en Polen. Polen was toen een echte groeimarkt. Ook nu heeft de vraag naar kuikens en hennen in Oost-Europa potentie verder te groeien. In tegenstelling tot in Nederland, Duitsland en België, waar de krimp de laatste jaren steeds zichtbaarder is geworden. Dat komt onder meer door onvoldoende opvolgers, sterk veranderende wet- en regelgeving en toenemende dierwelzijnseisen. In Nederland wordt dat versterkt door de stikstofproblematiek.
Daarnaast zien we dat hennen steeds langer worden aangehouden. Dat komt enerzijds door verbetering van het genetisch potentieel. Anderzijds komt dat door welzijnsmaatregelen, zoals het verbod op het doden van de eendagshaantjes, die noodzaakt om hennen langer aan te houden. Dit leidt ertoe dat de vervangingsmarkt in Nederland, België en Duitsland onder druk staat. Die was in een ver verleden hier altijd zo’n 25 miljoen hennen en is de laatste jaren al flink gekrompen. Je kunt speculeren of die nu nog verder met drie, vier of vijf miljoen hennen krimpt, maar krimpen doet hij. Dat zien we ook in Duitsland en België.”
Bij uw aantreden was AgruniekRijnvallei aandeelhouder van Verbeek. Toen AR eruit stapte, kwam Verbeek te vallen onder Groupe Grimaud. Waarom was dat?
“Dat gebeurde in 2016. AgruniekRIjnvallei trok zich terug uit Verbeek om zich te focussen op de productie en verkoop van voer. Ovogenesis, een combinatie van het management van Grimaud en Novogen en het management van Verbeek, stapte toen in. Onder Ovogenesis heeft Verbeek toen stappen gezet om Novogen in Europa nadrukkelijker op de kaart te zetten met als bedrijf ook eigen ambities.”
Welke waren dat?
“Marktaandeel behouden in Nederland en België en groeien in Duitsland en Polen. En groeien met kuikens in exportgebieden buiten Europa. Dat waren voor Verbeek aantrekkelijke markten. In Polen, waar we sinds 2012 actief zijn, konden we met vooral kuikens grote klanten beleveren. Alleen met volle vrachten vanuit Zeewolde konden we de logistieke kosten in de hand houden. Kleinere klanten waren logistiek niet interessant. Willen we de hele Poolse markt kunnen en blijven bedienen, ook de middelgrote en kleinere klanten, dan moeten we er lokaal produceren. Er zitten met moederdieren, er broeden en opfokken.
"Binnen de EW Group wordt over goede plannen snel beslist"
Met export van kuikens naar bestemmingen buiten Europa, vooral in Afrika, houden we ons al jaren bezig. Die activiteit staat de laatste jaren meer en meer onder druk. Door de stijgende kosten van vliegen, het transport van levende dieren dat steeds meer ter discussie staat en de productie-eisen in Europa waar export niet bij past, kijken we naar mogelijkheden om in exportlanden te produceren. Zonder er met eigen moederdieren te zitten, want de risico’s daarvan moet je niet onderschatten. Daarom denken we eraan om broedeieren er te laten uitkomen. Dan zijn we lokale producent.
In de situatie met een grote standalone broederij onder Grimaud waren er beperkte mogelijkheden om deze ambities waar te maken. We waren dan ook blij dat de EW Groep Verbeek en Novogen overnam in december 2022. Verbeek werd hiermee onderdeel van het grote distributienetwerk van de EW Groep. Dit biedt mogelijkheden tot samenwerken en een enorme flexibiliteit aan de productiekant. Het gaf ons de ruimte om onze ambities verder waar te maken. Binnen de EW Group is alle ruimte voor goede plannen en wordt over goede plannen snel beslist. We krijgen steun, maar we moeten wel onze eigen broek ophouden. Investeringen moeten wel worden terugverdiend.
Binnen de EW-distributiegroep kiezen we voor een nieuwe productiestructuur, waarbij de broederijen meer en meer proberen samen te werken. Zo samenwerken geeft flexibiliteit en een hogere leverbetrouwbaarheid. Binnen de groep heeft Verbeek de distributierechten voor Novogen en Hy-Line in Nederland, België, Duitsland en Polen. We hebben daarmee een breed assortiment dat goed aansluit bij de wensen van de Europese legpluimveehouder. En we kunnen met deze producten ook actief zijn op exportmarkten.
We zijn nu bezig de capaciteit van de broederij in Wroclaw uit te breiden van 5 miljoen naar 12 miljoen kuikens. Met op termijn door te groeien naar 18 miljoen. Dan komen we op 25 à 30% van de Poolse markt. We hebben nu onze eerste koppels Novogen- en Hy-Line-moederdieren in Polen. Ook hebben we er nu opfokbedrijven.”
Waarom is dit jaar de broederij in Zeewolde gesloten?
“Meerdere factoren speelden daarbij een rol. Allereerst werd het overeind houden van zo’n grote standalone broederij met alle ontwikkelingen die er aan zitten te komen, erg lastig. De broederij had een capaciteit van 30 miljoen kuikens, die we zelf niet volledig benutten. Ook niet met loonbroed voor zusterbedrijven binnen de EW Groep. Met het vooruitzicht van verdere krimp in Nederland, Duitsland en België.
"Als je het beste van twee werelden kunt pakken, ontstaat er iets moois"
Bovendien was het erg risicovol. De broederij was destijds bewust gebouwd in een pluimveeluw gebied, dat helaas ook waterrijk is. De laatste paar jaar hebben we negen keer stilgelegen wegens vogelgriep. Je moet er niet aan denken dat we bij volle productie voor de EW-groep, op slot zouden komen te zitten, zonder alternatieven.”
Recent werd een samenwerking met Ter Heerdt aangekondigd. Hoe ziet die samenwerking eruit?
“We gaan gezamenlijk Ter Heerdt – Verbeek Productie BV opzetten. Hierin worden onze broederijen in Elsendorp en Wroclaw en de broederij van Ter Heerdt in Babberich ondergebracht en de moederdierbedrijven en de opfokbedrijven. De verkoopactiviteiten van Verbeek en Ter Heerdt blijven gescheiden. Verbeek is en blijft distributeur van Novogen en Hy-Line, Ter Heerdt van Lohmann.”
Wat is het voordeel van die productie bv?
“Efficiënter werken. Met de benutting van de broedeieren en de opfokcapaciteit kun je geld maken en verliezen. Het is een drama als je broedeieren niet kunt benutten en ze naar de industrie moet rijden. Dat kost zo een dubbeltje tot 12 cent per ei.
Daarnaast moet het leiden tot beter kunnen inspelen op de wensen van de klanten. De productie is tegenwoordig erg complex door de vele eisen en wensen: ras, houderij- en huisvestingssysteem, OKT, MKT, koppelgrootte, opzetmoment, et cetera. In deze samenwerking en met de samenwerking met andere zusterbedrijven binnen de EW Groep kunnen we alle specificatie en technieken benutten. We kunnen het hele pallet aanbieden. Wij brengen met deze samenwerking tussen Verbeek en ter Heerdt het beste van twee werelden, van twee op kwaliteit gerichte bedrijven, bij elkaar.”
Publicatie Boerderij 25-11-2023. Door Hans Bijleveld, Medeauteur: Robert Bodde